In South Carolina wordt de toekomst van het Trumpisme bepaald

Orangeburg County is een van de armste plekken van South Carolina, en één waar momenteel de meeste hoop op verandering wordt gekoesterd. Dat is in ieder geval af te lezen aan het gezicht van Kenneth Glover. Hij is voorzitter van de lokale afdeling van de Democraten in Orangeburg en vertelt in het sober ingerichte partijkantoor dat hij deze verkiezingen een recordopkomst verwacht. ‘Een van onze eigen jongens doet mee, dat motiveert enorm.’

Glover heeft het over Jaime Harrison, het nieuwe wapen van de Democraten om de Republikeinen hun krappe meerderheid van drie zetels in de Senaat te ontnemen en een belangrijke symbolische overwinning binnen te halen. Harrison is jong, Afro-Amerikaan en vocht tegen het lot.

Zijn moeder was zestien toen hij in Orangeburg ter wereld kwam. Harrison werd grotendeels opgevoed door grootouders en was soms dakloos. Hij ontsnapte aan zijn kansarme milieu dankzij studiebeurzen, behaalde een graad aan Yale en keerde terug om les te geven op zijn oude middelbare school. Nu is Harrison verkiesbaar voor de Senaat in Washington DC.

Trumps golfmaatje

Harrisons rivaal is Lindsey Graham, een van de prominentste Republikeinse senatoren van wie werd gedacht dat hij zonder moeite herkozen zou worden. Graham begon de race met meer dan 10% voorsprong in de peilingen, maar inmiddels gaan hij en Harrison gelijk op. En dat zorgt voor beroering, niet alleen omdat de Republikeinen een kostbare Senaatszetel kwijt kunnen raken, maar omdat de race in het normaal kabbelende South Carolina plotseling model is komen te staan voor de grote kwestie van deze verkiezingen: zijn de dagen van het Trumpisme geteld, of zit er nog vier jaar in het vat?

Graham heeft zijn lot verknoopt met dat van de president. Hij is Trumps golfmaatje en een van zijn gepassioneerde verdedigers - opvallend omdat Graham Trump aanvankelijk wegzette als een ‘idioot’ en een ‘racistische xenofoob’. Maar de afgelopen vier jaar is hij Trump gaan roemen als ‘de nieuwe Reagan’ en verschijnt hij naast de president op rally's.

Het ziet ernaar uit dat Grahams verbintenis met Trump hem slechts deels uitbetaald. Het levert stemmen op van de trouwe Trump-achterban, maar gematigde Republikeinen wenden zich juist van hem af. Richard Wilkerson, Republikein en oud-president van Michelin, een belangrijke werkgever in South Carolina, schreef een opiniestuk waarin hij openlijk partij koos. ‘Tot aan 2017 steunde ik Graham’, schreef Wilkerson. ‘Maar ik herken hem niet meer terug.’ Volgens Wilkerson is Graham een ‘blinde volgeling van Trump geworden’. De oud-topman heeft gezegd op Jaime Harrison te zullen stemmen.

Ontgoochelde Republikeinen

Chip Felkel, die decennia werkte als campagneadviseur voor de Republikeinen landelijk en in South Carolina, schat het aantal ontgoochelde Republikeinen in zijn staat op 10%. Misschien niet genoeg om Trump een overwinning in South Carolina te kosten, maar vanwege het enthousiasme over Harrison wel voldoende om Graham een nieuwe termijn te onthouden. ‘Deze groep wil een Republikeinse partij die Democratische instituties respecteert, een praktische oplossing zoekt voor migratie en die erkent dat Poetin niet onze vriend is’, zegt Felkel. Hij is zelf ook afgeknapt op Graham vanwege diens associatie met Trump en noemt zichzelf ‘een Republikein in ballingschap’.

‘Voor het eerst in dertig jaar heb ik geen idee wat er gaat gebeuren in deze staat, zegt Andy Brack, hoofdredacteur van de Charleston City Paper in zijn kantoor in een oude kerk aan de rand van Charlestons elegante historische binnenstad. ‘Normaal is de politiek hier behoorlijk voorspelbaar.’ De Charleston City Paper was de eerste krant om een steunbetuiging voor Harrison uit te spreken. Inmiddels krijgt Brack anonieme scheldbrieven. ‘Er wordt altijd hoog opgegeven over de beleefdheid in het Amerikaanse zuiden. Er bestaat ook zoiets als zuidelijke hypocrisie’, zegt hij.

Benoeming nieuwe rechter

Dat laatste is ook een verwijt dat Lindsey Graham oogst. Toen de hoge rechter Ruth Bader Ginsburg overleed, was Graham een van de eersten om steun uit te spreken voor het snel benoemen van een vervanger. Eerder zei de Senator in verschillende interviews dat een benoeming over de verkiezingen heen moest worden getild als zich een vacature zou voordoen tijdens Trumps laatste jaar.

Deze draai geeft de race in South Carolina nog meer nationale betekenis. Dat Trump de conservatieve katholiek Amy Coney Barrett heeft voorgedragen als nieuwe rechter heeft nergens zoveel lokale weerslag als hier. Graham is voorzitter van de commissie die de hoorzittingen van Coney Barrett moet organiseren.

In een recent televisiedebat buitte Jaime Harrison deze zwakke plek uit. ‘Naar Graham luisteren is als monopolie spelen met mijn zoontje’, zei hij. ‘Elke keer veranderen de regels’. Graham riposteerde dat ‘president Trump het grondwettelijk recht heeft een nieuwe rechter te benoemen'.

David en Goliath

Op de lokale radio vergelijken Afro-Amerikaanse kerkleiders de strijd tussen Harrison en Graham ondertussen met die tussen David en Goliath en roepen ze luisteraars op massaal naar de stembus te gaan, want ‘alleen stemmen helpt onze zaak’. ‘Ons’ dat is zwarte gemeenschap. In South Carolina, het diepe zuiden, de eerste staat die zich in 1860 van de Unie afscheidde om slavernij te kunnen behouden en de laatste waar desegregatie van openbare scholen werd doorgevoerd, liggen raciale kwesties aan de oppervlakte als het om politiek gaat.

'We hebben veel vooruitgang geboekt, maar nog altijd tekent zich hier een diep raciaal onderscheid af', vertelt Gilda Cobb-Hunter, de eerste Afro-Amerikaanse vrouw die Orangeburg County vertegenwoordigt in het Huis van Afgevaardigden van South Carolina. Volgens haar is dat nog een reden waarom Harrisons kandidatuur zoveel aandacht trekt. ‘Plattelandsziekenhuizen sluiten en scholen in afgelegen gebieden hebben financiële tekorten. Dat raakt vooral de Afro-Amerikanen die overwegend in dit soort districten wonen.’ Mocht Harrison de Senaat halen, is haar hoop dat hij daar wat aan kan doen. ‘Plus dat het natuurlijk home town pride oplevert’.

Graham is duidelijk nerveus, en daarmee zijn partij die weet dat zonder steun in de Senaat een president vleugellam is. ‘Ik word financieel afgemaakt’, zei Graham tegen Fox News, toen duidelijk werd dat miljoenen dollars uit het hele land richting Harrisons campagne stromen. Team Harrison maakte een sarcastisch campagnespotje: help de arme Lindsey, want zonder uw geld overleeft hij het niet.

Een miljoen niet-witte kiezers

Mocht Harrison winnen, dan zou het de tweede keer zijn dat South Carolina de koers van het land bepaalt. Het waren de stemmers van deze staat die de doorslag gaven bij de Democratische voorverkiezingen door massaal op Joe Biden te stemmen. Velen gaven gehoor aan de oproep van de 79-jarige Jim Clyburn, lid van het Huis van Afgevaardigden uit South Carolina en een prominente stem bij de Democraten. Het was ook Clyburn die zich over Harrison ontfermde en hem vooruithielp binnen de partij.

Volgens de kiescommissie van South Carolina hebben zich voor het eerst meer dan een miljoen niet-witte kiezers geregistreerd in de staat, op ruim drie miljoen totaal. Deze week oordeelde het Hooggerechtshof dat kiezers in South Carolina die per post stemmen voortaan het biljet moeten tekenen in het bijzijn van een getuige, wat een extra drempel kan betekenen. Meer werk dus voor Kenneth Glover, van de Democratische partij in Orangeburg, die al zijn tijd en energie steekt in zorgen dat mensen ook daadwerkelijk hun stem uitbrengen.Kenneth Glover, van de Democratische partij in Orangeburg, vertelt dat ze al hun tijd en energie steken in mensen naar de stembus krijgen. ‘Als we de opkomst kunnen verhogen, wint Jaime Harrison’, zegt hij. Zelfs bij verlies is Glover tevreden. ‘Iemand uit Orangeburg die zo ver komt, dat biedt perspectief voor iedereen in deze gemeenschap’.